بررسی سیمای زن در رمانهای محمد محمدعلی
کتاب بررسی سیمای زن در رمانهای محمد محمدعلی ۲۲۴ صفحه است، پنج فصل دارد، مبانی نظری فمینیسم-انواع نگرشهای فمینیستی-نگاهی اجمالی بر پیشینه زن در فرهنگ و ادب ایران-زندگینامه و آثار نویسنده-نقد فمینیستی آثار – فصول این کتاب هستند. نگاهی بسیار فنی و آکادمیک به فمینیسم و نقد با رویکرد فمینیستی بر آثار محمد علی مهمترین ویژگی این کتاب است.
زن در آثار محمد محمدعلی
محسن بوالحسنی: فکر می کنم گاهی خواندن درباره خواندنی ها بهتر از خواندن خواندنی های دیگر است. ما همواره در خوانش های خودمان با اثر و متن رو به رو هستیم و آنچه می ماند یا نقد اثر/ متن است و یا رد شدن با احساسی از کنار آن متن. اما خیلی کم می رسیم به تحشیه نویسی که سنتی گویا فراموش شده است دیگر. یک زمانی یادم می آید که محمد حقوقی در مجموعه های شعر زمان جدول ترسیم کرده بود در مقدمه و می گفت این شاعر بسامد واژگانی اش در شعرها اینگونه است که فلان واژه چقدر تکرار شده است و فلان واژه چقدر و در نهایت می رسید به اینکه واژه ای مثل شب از واژگان کلیدی شعر کسی مثل فروغ است. خدای بلندمرتبه حقوقی را بیامرزد ولی این نگاه تنها به عقیده من تنها یک نگاه ریاضی بود به شعر؛ آنچنان که همواره کسی مثل حقوقی در نقد شعر داشت.اما به هر روی این مسئله ( یعنی نوشتن درباره ادبیات) آنچنان کم اتفاق افتاده یا اتفاق های خوب کم افتاده که یک جای خالی بزرگ را نشان می دهد.چند روز پیش کتابی را به صورت اتفاقی دیدم که « بررسی سیمای زن در رمان های محمدعلی » نام داشت. به نظرم جذاب آمد و گرفتم و خواندم. کتاب ۲۲۴ صفحه است، پنج فصل دارد، مبانی نظری فمینیسم، انواع نگرشهای فمینیستی، نگاهی اجمالی بر پیشینه زن در فرهنگ و ادب ایران، زندگینامه و آثار نویسنده، نقد فمینیستی آثار؛ فصول این کتاب هستند که به عنوان پایان نامه ی فوق لیسانس «فرانک جهانبخش» از سوی نشر هورمزد منتشر شده است..مدتها بود که نگاه و تعمقی تا این حد آکادمیک و اصولی به عنوان تحشیه ای بر متن های یک نویسنده ی صاحب نام به چشمم نخورده بود و از طرفی این کتاب اتفاق خوش آیندی است برای جامعه دانشگاهی ما که علی الخصوص در رشته های نظری آنچنان که باید دانشجویان صاحب نظری ندارد و ناآشناتر می نمایند از آن چیزی که باید باشد در شناخت و تحلیل و تالیف ادبیات معاصر. جهانبخش در توضیح کوتاهی درخصوص انتخاب این موضوع و همچنین علت تحقیق در آثار این نویسنده می گوید:« علت انتخاب آثار محمدعلی برای بررسی از جنبۀ نقد فمینیستی، رویکرد این نویسنده در داســـتان¬هایش به زنان و اهمیت یافتن آنان به عنوان شخصیتی مستقل و صاحب اراده است. در داستان¬های او حرکت زنان به سمت بیداری و تحول در عقاید، اندیشه¬ها و خواسته¬هایشان به وضوح دیده می¬شود. درون¬مایۀ تعارض نسل¬ها که یکی از مضمون¬های اصلی اکثر آثار محمدعلی است، به خوبی نشان¬دهندۀ این تحول در شخصیت¬های داستانی (بخصوص شخصیت¬های زن) آثار اوست. او با نمایش خواست¬ها و تضادهای فرهنگی دو نسل از جامعه و به¬ وجود آوردن پرسوناژهایی از دو نسل مختلف و قرار دادن آنها در کنار یکدیگر، تغییر در جامعه و به دنبال آن تحول و دگرگونی در افکار افراد آن را به خوبی منعکس می¬نماید. علت دیگری که سبب نمود آشکار تحول شخصیت¬های زن در داستان¬های محمدعلی می¬شود، پرداختن او به فضاهای شهری و طبقۀ متوسط شهری است. بالا بودن میزان تحصیلات و نیز آگاهی فردی زنان در این طبقه، نسبت به مسائل جامعه و حقوق خویش از جمله عللی است که زنان داستان¬های او را نسبت به نویسندگان گذشته،کارآمدتر و بهتر نشان می¬دهد.»
«جهان زندگان» تازه ترین کار نویسنده ایست که در حال در آنسوی آب هاست و می گوید تا فرودین با این کتاب به ایران می آیم. محمدعلی هم از آثار مانده در کارشناسی ارشاد گله می کند و می گوید:« نمی دانم چرا این کتاب ها این همه مدت باید در آنجا بمانند. کتاب هایی مانند «آدم و حوا» چاپ دهم یا دوازدهم،«چشم دوم »چاپ سوم. «قصه تهمینه» چاپ سوم و «شاملو یی که من می شناختم» پس از نه ماه تعیین تکلیف نمی شوند. ناشر این کتاب ها انتشارات کاروان است.