محمدعلی، محمد
(متولد ۱۳۲۷ شمسی؛ تهران)
داستان نویس.

پس از اخذ دیپلم و پایان نظام وظیفه وارد مدرسه علوم اجتماعی شد و سپس با لیسانس علوم سیاسی و اجتماعی به استخدام سازمان بازنشستگی کشوری در آمد. از سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۱ سردبیری فصلنامه ای به نام برج را به عهده داشت و پس از آن نیز کم و بیش با مطبوعات از جمله مجله های دنیای سخن و آدینه همکاری می کرد و سه ویژه نامه شعر و داستان مجله آدینه به سردبیری او منتشر شد. از۱۳۶۹ به وزارت فرهنگ و آموزش عالی منتقل شد و در مرکز اسناد و مدارک علمی کشور مشغول کار گردید. در ۱۳۸۱ بازنشسته شد. نخستین کتابش را در ۱۳۵۴ منتشر کرد و در آن به شیوه ای واقع گرایانه به زندگی فقر زده روستاییان پرداخت. بعدها کوشید تا نوعی سمبلیسم را با واقعیت اجتماعی تلفیق کند. مرگ و مرگ طلبی از مضامین اصلی رمان های اوست. همچنین توجهی خاص به آب و معضلات ناشی از آن و ریشه یابی این مسأله نشان می دهد که خصوصأ در باورهای خیس یک مرده (۱۳۷۶) به وضوح قابل مشاهده است. در واقع می توان گفت که هیچ نویسنده ای به اندازه او بر آب و نان و مسائل مترتب بر آن تمرکز نکرده است. تقریبأ در تمام رمانهایش چند آوایی داستانی وجود دارد و بدنه داستان از زبان راویهای متعدد و گاه راوی- نویسنده شکل می گیرد. همچنین در بیشتر آنها عدم قطعیت و تعلیقی در پایان بندی دیده می شود.

فرهنگ ادبیات فارسی، محمد شریفی، انتشارات فرهنگ نشر نو و انتشارات معین،چاپ دوم ۱۳۸۷

محمد محمدعلی، نویسنده نام آشنا و خلاق کشورمان و عضو فعال و قدیمی کانون نویسندگان با آثار ماندگارش در حوزه ادبیات داستانی، نماینده نسلی از نویسندگان معاصرماست که زندگی و کارشان با پیکار علیه سرکوب روشنفکران و سانسور کتاب و مطبوعات سرشته شده است.

در سال ۱۳۵۸ بازرس مالی، در سال ۱۳۵۹ حسابدار و سپس مسـؤل کمیته امورمالی کانون شد. از آذر ۱۳۵۹ سردبیری نشریه ادبی فرهنگی “برج” را به عهده گرفت. در سال۱۳۶۰ پس از یورش چماقداراها به کانون نویسندگان و بستن آن، محمدعلی همراه هوشنگ گلشیری و ناصر زراعتی جلسات داستان “پنجشنبۀ” را بر پا نمود که تا سال ۱۳۶۴ ادامه یافت و سپس همراه با جواد مجابی و محمد مختاری جلسات شعر “سه شنبه” را پایه گذاری کرد. در سال۱۳۶۹ با تشکیل مجدد جمع مشورتی کماکان انجام امور مالی کانون نویسندگان را به عهده داشت. انتشار مقاله “فراخوان فرزانگان” در مجله تکاپو و بازتاب آن در محافل روشنفکری در برپایی تجدید فعالیت کانون مؤثر بود. مشارکت فعال در تدوین متن مشهور “ما نویسنده‌ایم” در سال۱۳۷۳ و سپس همراهی با ۲۰ نویسنده و شاعر در سفر به ارمنستان و احتمال سقوط آن به دره حیران در سال ۱۳۷۵ از دیگر حوادث زندگی محمدعلی محسوب می شود.

محمدعلی در سال ۱۳۷۹ از طرف مجمع عمومی کانون نویسندگان برای امور حسابداریی انتخاب شد و سپس در سال ۱۳۸۰ جزو پنجاه نویسنده ای بود که از سراسر جهان به فستیوال بین المللی ادبیات برلین دعوت شد. او پس از بازنشستگی از وزارت علوم در سال 1381 در مؤسسه کارنامه به تدریس داستان نویسی پرداخت و همراه منوچهر آتشی، بار دیگر مجله کارنامه را فعال کرد. او با انتشار کتاب های اسطوره ای “آدم و حوا”، “مشی و مشیانه”، “جمشید و جمک” بحث رمان پژوهشی را مطرح کرد. ترجمه رمان “نقش پنهان” به ترکی استانبولی و انتشار آن با سخنرانی او در دانشگاه های (ت و ب ب ) و (بیلگی ) در سال 1385 از خاطرات خوب او محسوب می شود.

از محمدعلی علاوه بر کتاب های یادشده، کتاب های “از مابهتران”، “باز بشستگی”، “چشم دوم”، “دریغ از روبرو” و “رعدو برق بی باران” و “باورهای خیس یک مرده” و “برهنه در باد”، قصۀ تهمینه و چند اثر دیگر منتشر شده است. دو کتاب “واقعیت و رویا” و از قعر دره تا روز اول عشق که به همت فرامرز پورنوروز منتشر شد نوعی شناخت نامه از محمدعلی است.

سال شمار زندگی

متولد ۷ اردیبهشت ۱۳۲۷

  • ۱۳۴۳ – نفر اول منطقه آموزش پرورش در مسابقه داستان نویسی انجمن ایران و آمریکا
  • ۱۳۴۴- ۱۳۴۸ – انتشار سالنامه مرویٍ نگارش چند نمایش نامه در دبیرستان مروی
  • ۱۳۴۹ – اعزام به خدمت سربازی در سپاه ترویج و آبادانیٍ طرح‌های اولیهٔ داستان‌های درهٔ هندآباد گرگ داره، و از ما بهتران
  • ۱۳۵۳-۱۳۵۷ – تحصیل در دانشکده علوم سیاسی و اجتماعی
  • ۱۳۵۶ – عضویت در کانون نویسندگان ایران
  • ۱۳۵۷ – ازدواج با نسرین کیهانی
  • ۱۳۵۸ – انتخاب به عنوان بازرس مالی کانون نویسندگان ایران
  • ۱۳۵۹ – سردبیر فصل نامه برج
  • ۱۳۶۰ – برگزاری جلسه داستان نویسی پنج شنبه (همراه با هوشنگ گلشیری و…)
  • ۱۳۶۴ – برگزاری جلسه شاعران سه شنبه (همراه با جواد مجابی، محمد مختاری و حمیدرضا رحیمی)
  • ۱۳۷۵ – حسابدار و مسوول کمیته امور مالی کانون نویسندگان ایران
  • ۱۳۷۵ – همراهی با بیست نویسنده و شاعر، در سفر ناموفق به ارمنستان
  • ۱۳۷۷ – سردبیری داستان‌های ویژه نامه‌های ادبی مجله آدینه
  • ۱۳۷۸ – دریافت دیپلم افتخار بیست سال داستان نویسی ایران
  • ۱۳۷۹ – انتشار شرح سفر بیست و یک نویسنده به ارمنستان در روزنامه فتح
  • ۱۳۸۰ – یکی از پنجاه نویسنده دعوت شده از سراسر جهان، به فستیوال ادبی برلین – ترجمه چند داستان کوتاه، همکاری با مجله کارنامه و…
  • ۱۳۸۲ – برنده جایزه بهترین رمان سال جایزه یلدا، به خاطر رمان برهنه در باد. ۱۳۸۳ – انتشار رمان آدم و حوا ۱۳۸۵ – انتشار رمان جمشید و جمک ۱۳۸۶ – انتشار رمان مشی و مشیانه

آثــار محمد محمدعلی


مجموعه داستان

  • درهٔ هندآباد گرگ داره (۱۳۵۴)
  • از ما بهتران (۱۳۵۷) (انتشارات کاروان)
  • بازنشستگی و داستان‌های دیگر (۱۳۵۹) (انتشارات کاروان)
  • چشم دوم (۱۳۷۳) ((انتشارات ققنوس)
  • دریغ از رو به رو (۱۳۷۸) (انتشارات کاروان)

رمـان

  • رعد و برق بی باران (۱۳۷۰)(نشر مرکز)
  • نقش پنهان (۱۳۷۰) (انتشارات کاروان)
  • باورهای خیس یک مرده (۱۳۷۶) (علم)
  • برهنه در باد (۱۳۷۹) (نشر مرکز)
  • قصهٔ تهمینه (۱۳۸۱) (انتشارات افق)
  • آدم و حوا (۱۳۸۲) (انتشارات کاروان)
  • جمشید و جمک (۱۳۸۳) (انتشارات کاروان)
  • مشی و مشیانه (۱۳۸۶) (انتشارات کاروان)

مقالات و آثار دیگر

  • جنگ مس (۱۳۶۶)
  • سه گفت و گو با احمد شاملو، محمود دولت آبادی، و اخوان ثالث (۱۳۷۲)
  • فراخوان فرزانگان (مقاله) (۱۳۷۳)
  • پنج سال قبل از ۱۹۸۵ (سفرنامه شوروی – ۱۳۷۸)